Fotòs de l'article Estampar l'article Acuelh Barratz aquela fenèstra Estampar l'article Acuelh

LA SAGA DELS CALVIMONTS
UNA ENQUÈSTA DE FELIP ROUGIER

Cronica autentica e romanesca d’un linhatge nòble eissit del Perigòrd negre dempuèi son ascension a la Renaissença jusca a son avaliment en 1900.

Un pianò e un castèl, quitament a distància, pòdon far miranda. Quò es l’istòria d’un pichon dròlle pivelat pel castèl de l’Èrm, vertadièrament fantastic dins lo tablèu de Miquèl Négrier ont los arbres mormolhan lors complanchas a las pèiras que sabon tot de son passat, sos fastes mas tanben lo drama que s’i debanèt, l’assassinat de la paura Margarida de Calvimont comanditat per son òme. Quò es autorn d’aquel castèl que lo dròlle, innocentament, furga cada còp que demòra dins la maison de familha situada pas lonh. Son seisen sens en alèrta, lo jove Felip finta e enregistra çò que serà lo questionament d’una vita. En grandissent, una autra passion l’anima, lo pianò e, curiosament, Claude Debussy, son idòla. Vengut adulte a París, tòrna de mai en mai sovent al país e capita un bèl jorn d’acampar sos dos amors. Al Musèu Labenche de Briva, floron de l’arquitectura civila Renaissença, apròcha en 2009 lo pianò de Debussy que fai d’ara en davant partida de las colleccions. Moment d’una extrèma magia per un autentic afogat. Arriba laidonc lòrs d’una conversacion de las mai fruchosas amb Clara Moser Gautrand, conservator territorial en cap e responsabla del Musèu, una idèa tant inedita coma audaciosa. Tots dos sabon que La Labenche, associat al nom dels Calvimonts, senhors de la Labenche donc, es ben aquel riu que prend sa sorga a Rofinhac per se getar dins lo Manauriá, après aver rotlat jos la preclara cròsa dels cent mamots, la cròsa preïstorica ondrada de Rofinhac. Felip Rougier explica laidonc que enquèsta sus aquela dinastia perigordina dempuèi longtemps dejà, als costats de Maria e Domenge Palué, proprietaris del castèl de l’Èrm, que an entreprés un ambiciós programa d’escavaments per ne’n restituir tota l’istòria. Ensemble decidon de preparar una exposicion per fin de rendre compte d’aquelas recèrcas e de la presentar dins lo Musèu Labenche d’art e d’istòria de Briva. Atal dempuèi lo 27 de mai 2011 se tròba revelada, dins la maison nòbla que faguèron bastir en Lemosin, la vertadièra istòria de la dinastia dels Calvimonts, aquela quitament que faguèt bastir en Perigòrd lo castèl de l’Èrm e que visquèt dins los castèls de Campanha e de Belcaire e tanben dins la Maison Fòrta de Renhac. Una familha que fuguèt de l’Edad Mejana a 1900 omnipresenta dins la val de Vesera, dempuèi Sent Lèon jusca a Las Aisiàs, tornant trobar sens zo saber dins sas peregrinacions los endrechs preclars de la preïstòria destinats a tornar paréisser que ben pus tard.

Tombats els tanben dins l’oblit, los Calvimonts èran coneguts nonmàs per brigalhs sens ligams. Gràcia al trabalh menimós e exigent de Felip Rougier e Maria Palué que an sagut espepissar tot del long los arquius departamentals e nacionals, a Perigüers e a París, tota la genealogia de la familha dels Calvimonts, senhors de La Labenche, se tròba tornada establida. E coma l’escriu Felip Nauche, Conse de Briva, en prefaci del catalòg de l’exposicion :
« La lectura d’aquela istòria dels Calvimonts, senhors de la Labenche, rica, pedagogica, plasenta, saurà enfachinar tant l’apassionat esclairat coma lo neofit, en balhant de mai – e quò es pas la mendre de sas qualitats – a travèrs l’estudi d’una genealogia d’excepcion, lo retrach evolutiu de las institucions de nòstre país e una partida de l’istòria de sos fachs socials. »

Tocada per diferents episòdis sagnós, aquela familha nòbla balharà d’un autre costat naissença a l’un de nòstres grands umanistas francés, Estève de la Boetia que declararà :

« I a pas un òme de ben que gausariá pretendre que li es desconegut lo nom dels Calvimonts. »

Lo vaquí enausit gràcias al trabalh d’istorian acomplit per Felip Rougier e presentat a Briva jusca al 31 d’agost 2011. Esperam qu’aquela enquèsta exclusiva serà lèu visibla dins la Val de Vesera, fièu dels Calvimonts. En abans-gost, quò es Felip Rougier el meteis que nos ne liura los principals episòdis. Li balhi ben volontièr la pluma, aurá.

Sofia Cattoire

LOS CALVIMONTS SENHORS DE LA LABENCHE

Quand avètz visitat los castèls e las glèisas del Perigòrd negre, avètz entendut mai d’un còp lo nom de rics senhors que los an bastits o abelits : los Calvimonts. En ribejant la Vesera, òm passa per lors senhors de La Ròca Sent Cristòl e de Tursac, òm remira lors castèls de Belcaire e de Campanha e lor maison nòbla de Renhac, òm pòt veire lors armas dins la glèisa del Mostier. Aquelas mèmas armas se tòrnan trobar al castèl de l’Èrm, bastit per los Calvimonts e tanben al castèl de Chabans. La familha ten enquera d’autras proprietats en Perigòrd, uèi avalidas coma lo castèl de Sent Marçal de Nabirac o la maison nòbla de la Labenche a Flurac. En defòra de nòstre parçan, de membres de la familha an tanben bastit de subrebèlas maisons : lo castèl de las Tors a Montanha Sent Emilion en Gironda, e la maison de la Labenche a Briva. Aquel somptuós ostal de familha Labenche es aurá la residéncia del Musèu d’art e d’istòria de la vila de Briva. Òm pòt i veire actualament una exposicion que debana la saga de la familha de Calvimont. Dels estudis locals èran estat ensajats, dins tal o tal sector geografic, als sègles XIXen e XXen. Mas l’exposicion es la prumièra ocasion de presentar una vision d’ensemble sus las divèrsas brancas de la familha al cors dels sègles.

L’istòria se debana sus prèp de cinc cents ans. L’aujòl comun viviá a Plasac au sègle XVen. Èra notari per la comandariá de l’òrdre de Sent Joan de Jerusalèm a Condat. Sos dròlles son de la primièra generacion que a pas conegut la guèrra de Cent Ans. Amb els comença l’ascension sociala d’aquela familha de nauts magistrats. Crompan de tèrras nòblas pas lonh de Plasac : los castèls de Chabans e del Chailar a Rofinhac demoraràn longtemps proprietats de la familha e en 1500 comença la construccion del castèl de l’Èrm, tanben a Rofinhac. Jos lo regne de Francés Ier, Joan de Calvimont, senhor de l’Èrm e president al parlament de Bordèu, es mandat coma ambassador del rei alprèp de Carles Quint. Totjorn a la Renaissença, la familha compta tanben dos poètas, Guilhem de Calvimont e Estève de la Boetia. A quela epòca d’opuléncia seguisson cinquanta ans de dramas. En 1605, la reira pichona filha del bastisseire de l’Èrm, Margarida de Calvimont, es assassinada al castèl sus òrdre de son òme. Mai d’un desenat de murtres seguiràn dins un ambient de capa e d’espasa. De guèrras de clans familials opausan los rics parvenguts recentament anoblits e portaires de valors de justícia e d’umanisme, a las familhas de l’anciana aristocracia. Quatre Calvimonts tomban jos la man dels representants de las maisons d’Autafòrt e d’Aubusson.

Òm pòt pas mancar d’evocar la figura de Madama de Calvimont, mestressa del prince de Conti, que fuguèt a l’origine del succès de la tropa de Molière.

Al sègle XIXen, tres membres de la familha de Calvimont se fan remarcar per lor estacament a la corona. Tre 1811 – jos l’Empire - Joan Francés de Calvimont es al cap d’una còla de reialistas que s’atacan als carregs de moneda dins la forest Barada. Vint ans mai tard, aprèp la presa de poder per Loís-Felip, Albèrt de Calvimont serà un afogat defensor de la causa legitimista. Aquel òme de letras, autor de nombrós articles e romans, produirà quitament un libret d’operà… abans de rejónher lo partit de Napoleon III. Son cosin Loís de Calvimont fuguèt tanben un arderós defensor de las monarquias legitimas en Euròpa. La familha s’escantís amb la mòrt d’Antonieta de Calvimont en 1900.

L’exposicion presenta los objèctes mes al jorn lòrs dels escavaments arqueologics al castel de l’Èrm http://www.chateaudelherm.com/ e a l’ostal de familha Labenche ; objèctes que venon del Musèu Labenche, del Musèu d’Art e d’Arqueologia del Perigòrd, del Musèu militari de Perigüers, del Musèu dels Arts decoratius de Bordèu ; documents prestats per los Arquius departamentals de la Dordonha e de la Nauta-Garona e la Bibliotèca municipala de Perigüers. De nombrosas pèças son tanben prestadas per de generós colleccionaires privats, demest elas òm tròba d’òbras originalas de Maurici Albe e de Miquèu Négrier.

Felip Rougier

Traduction en occitan : Jean-Claude Dugros


Informacions praticas :
Exposicion « Les Calvimont, seigneurs de la Labenche »
Une ascension sanglante du Périgord à Brive, XVe – XIXe siècles

Musèu Labenche d’Art e d’Istòria. 26 bis baloard Jules Ferry, 19100 BRIVE.
Del 27 de mai al 31 d’agost 2011, tots los jorns manca lo dimars. Entrada libra. Catalòg en venta al musèu, 10 €.

Copyright (c) Ferrassie-TV 2011 - 24/07/2011 Fotòs | Somari