LA CRÒSA MYKOLAS :
TOMBÈL AL MILLENARI COMOL DE SECRETS

Enquera caçaires, mas desjà mai que mai agricultors, qu’emportavan nòstres rèires del Neolitic Mejan dins lo cròs ? Quals èran lors rites funeraris, revelators de lor rapòrt a la vita ? Gràcia al programa d’escavaments engatjats per Antòni Chancerel, neolitician, valent-a-dire generalista de la cultura immateriala d’aquela epòca, e Patrici Courtaud, antropològ, lo vel deuriá èsser en partida levat sus aquelas questions. Las donadas collectadas nos permetràn benlèu de mens ocultar, en Perigòrd onte lo Paleolitic es rei, aquel periòde de nòstra istòria oblidada dels manuals escolars e pr’aquò fòrt mal conegut. L'interès d’escavar aquel site, precisament, ven de çò que las primièras datacions de fragments d'òs e de terralhas fachas lo situís fai environ 5000 ans, al Neolitic Mejan, periòde que fòrt pauc de cròsas sepulcralas an pogut jusca alara èsser descobèrtas e escavadas. Aquela cavitat amaga laidonc versemblablament un capitol de nòstra istòria regionala al jorn de uèi larjament incomplet.

LA DESCOBÈRTA GRÀCIA ALS TAIS

En novembre 2005, dos membres del G3S – grop espeleologic, scientific e esportiu de Perigüers – Eric Castang e Joan-Miquèl Degeix, acompanhats del dròlle d’aquel darnier, Mykolas, que laidonc aviá tres ans, an fait la descobèrta arqueologica que raibavan. Tafurats per lo corrent d'aire que s’eschapava d'un cròs de tais, a flanc de terme, an cavat e an capitat de se raletar dins un passatge fòrt estrech dins una fòrt brava galaria prigonda de cinquanta mèstres a pus prèp onte l'òm pòt tèner sietat, amb un teulat ben plat e de las parets arrondidas. Mas subretot, son tombats nas a nas amb cinc esqueletas umans manifestament plan vièlhs.

Tanlèu informats, coma la lei zo prescriu, los Servicis Regionals de l'Arqueologia d'Aquitània an despachat sus plaça tre lo mes seguent dels antropològs e dels preistorians, per fin de prelevar de fragments d'òs e de terralha per far establir de datacions al carbone 14. Resultat : aquels còrps jasián aquí dempuèi mai de 5000 ans, çò que nos ramèna al Neolitic Mejan, aquel periòde charnièra de nòstra istòria quand las populacions nomadas preistoricas se sedentarisan per fondar de vilatges d'elevaires e d'agricultors.

LA DECISION D'ENTAMENAR UN CHANTIER D’ESCAVAMENTS

Especialista d’aquel periòde, Antòni Chancerel, conservator al Musèu Nacional de Preistòria de Las Aisiás vengut sus plaça préner la mesura d’aquela descobèrta, a còp sec decidit d'organisar per l'annada d’aprèp una campanha d’escavaments als entorns e al dedins de la cavitat. L’a en efièch identifiada coma essent una cròsa sepulcrala collectiva, mai vièlha que las desjà repertoriadas e estudiadas, datadas per la màger part del Neolitic final o de l'Edat del Bronze, fai a pus prèp 3000 ans. L'interès d’aquel site ten laidonc a son edat reculat. Ten tanben a son emplaçament discret, secrèt, e laidonc particulièrament ben conservat, que contrasta amb las estructuras megaliticas plan nautas e visiblas de luènh quand òm depausava d’unes defunts dins d'autras regions a la meteissa epòca. Compréner aquelas praticas funeràrias e çò qu'an a nos dire sus las cresenças e las culturas d’aquels novèls agricultors constituís l'interès màger d’aquelas recèrcas.

LA PRECIOSA PRESÉNCIA DE L'ANTROPOLÒG

Als costats d'Antòni Chancerel, titular d’aquel chantier d’escavaments, Patrici Courtaud, antropològ vengut de l'Universitat de Bordèu I. Una contribucion essenciala per analisar, in situ, un fum d'informacions sus los vestigis umans en plaça, avant qu’aquels sián emportats per èsser estudiats en laboratòri. Amb lor equipa, del 24 al 30 de mai 2007, an fait los inventaris topografics e prelevat los òsses mobils, desjà modificats entre autre per los tais. An puèi cavat dos perimètres de sondatge per assajar de tornar trobar lo nivèl arqueologic inicial onte fuguèron dispausats los còrps mas tanben los ornaments e ofrendas fachas als defunts.

MYKOLAS, LO RETORN

La seguida d’aquel chantier d’escavaments previst per 2008 deuriá precisament lor permetre de descobrir los objèctes ligats al rite funerari. Sabon d'ara endavant qu’aquels novèls agricultors valorisavan enquera larjament la chaça dins la mòrt. Mas qual èran, perqué depausavan d’unes de lors defunts dins aquels endrechs quasi inaccessibles e coma se fasiá la seleccion demest la populacion ? Las futuras investigacions deurián nos permetre de melhor compréner aquelas culturas, parentas pauras de la Preistòria en Aquitània, onte l'essencial dels escavaments es jusca alara estat consacrat als sites paleolitics, nombrós e magnifics, fau zo dire.

Sofia Cattoire