« PREÏSTÒRIA, L’ENQUÈSTA » :
I A UNA VITA ABANS LA MÒRT, A VOS DE LA REVISCOLAR !

Dos endrechs per una enquèsta e son complement vos esperan a Las Aisiás jusca a l’automne que ven. Lo Pòl internacional de la Preïstòria presenta : « Preïstòria(s), l’enquèsta », la version caminaira de la subrebèla exposicion mesa en plaça pel Museum de Tolosa, mentre que lo Musèu nacional de Preïstòria aculís divèrs ensembles funeraris mesolitics originals, presentats al public pel prumièr còp, jos lo titre : « Preïstoria(s), complement d’enquèsta ». A l'entorn d’una scèna de crim vièlha de 7400 ans, la dobla sepultura de Téviec descobèrta a Saint-Pierre-Quiberon dins Morbihan, venètz, gràcia a las sciéncias tradicionalas e a las tecnicas las mai contemporanèas de la polícia scientifica, lo mai fin dels limièrs. A vos de jogar e de demostrar vòstra sagacitat.

PREÏSTORICA INVESTIGACION POLICIÈRA

Atal donc, PIP vòl pus dire, aqueste estiu, Pòl internacional de la Preïstòria. Aquel endrech de "preïstorica investigacion policièra" s'ameritariá puslèu d'èstre centurat amb un riban plastic fluò coma se'n vei, a l'ecran, dins tot bon film policièr. Atencion, aquò fai 7 400 ans, doas dròllas son estadas chapladas, benlèu torturadas e sebelidas d'un biais ritual jos de bòi de ren, mentre que lors còrs èran ondrats de belòias e de cauquilhatges que fan pensar a las esqueletas magdalenianas del Musèu nacional de Preïstòria vesin. Aquel, justament, s'es associat a l’enquèsta en balhant a veire en exclusivitat, demest sas colleccions permanentas, quatre estonantas sepulturas mai que mai charentesa e picarda de la mesma pontonnada del Mesolitic, dont l'una amb de trofèus bovins.

L'escurina dels mobils e de las circonstàncias d'aquel doble murtre en riba de mar a Quiberon se dobla de la d'aquels temps salvatges que ne bòrna paguna securisanta marca de frontièra culturala : bifàcias acheuleans, fuèlhas de laurièr solutreanas, gravaduras azilianas, e mai d'autre. Aquí, quò es las brumas espessas d'una umanitat que se cèrca, entre Paleolitic e Neolitic. Dins aquel Mesolitic car a la val de Lemança, los salvatges auròcs de la cròsa de Taijac esperan dempuèi fòrt longtemps jà los buòus gras que gardaràn los futurs elevaires sedentaris.

I A UNE VITA ABANS LA MÒRT

L'univèrs d'aquelas doas victimas enigmaticas èra pas enquera, coma uèi, insulari. Téviec èra sus una peninsula. Lo coble, doas femnas ne'n sèm quasiment segurs, es longtemps demorat murat dins son cròs de silenci, aprèp cinc còps violents d'objèctes contondent al copet per l'una, e un còp de sageta altorn de l'uèlh per l'autra. Quò es nonmàs en 1928 que lor solitud eternala fuguèt forçada. Lor sepultura s'es retrobada dins la granda galariá de Preïstòria del Museum de Tolosa, fièr dels noms de Carthaillac, Piette, Bégouën, eca. Lo musèu a profitat de son long e recent periòde d'adobament, per fargar aquela pertinenta exposicion. L'autor d'aquelas linhas se soven, quand èra dròlle, lòrs d'una visita familiala, aver recebut l'interdiccion formala de gaitar aquels òsses, per "eschivar d'èstre nafrat".

Aquela expedicion "Enquèsta", amb, a Las Aisiás la preséncia de las doas esqueletas autenticas manlevadas sus la presentacion originala facha al Palais de la descobèrta a París (ont contunha) constituís una fantastica invitacion a cercar coma podián viure aquelas doas femnas, qual atge avián, qualas rasons pòdon explicar lor mòrt talament violenta, perqué son estadas sebelidas de còsta, a quals rites correspond la decoracion de lor cròs ?

A VOS DE LA REVISCOLAR

Invitat a respondre a un questionari detalhat e a testar sas coneissenças, lo visitor mudat en Sherlock Holmes arqueològ ven un actor de las doas exposicions embessonadas. Quò es queraque çò que illustra lo mielhs la necessària interactivitat d'un musèu modèrne. La visita abituala se muda laidonc en camin initiatic a la recèrca d'una vertat passada, que pòt tot-parier interpelar lo present : i aviá tant de violéncia dins lo temps coma uèi ?

Lo cas de Téviec quand una violéncia barbara a fach de mal al dintre d'una populacion costierenca que viviá mai que mai de pèsca e de culhida de produchs de la mar, nos fai pensar que lo Mesolitic èra pas forçadament un long flume suau. Tot-parier, una tèsi coneguda voldriá que la violéncia se fuguèsse mai que mai desvolopada al Neolitic, quand los sedentaris comencèron de voler aparar lors silòs e lors bens.

La responsa tòrna per una bona part a d'intervenents coma Enric Duday, grand especialista d'arqueologia funerària, fòrt entre autre de l'experiéncia de la sepultura mesolitica de Bonifacio. Mas es mai que mai entre las mans dels visitors que lo vade-mecum "Doble murtre a Téviec" a las finas interrogacions, pòrta en exèrgue aquela paraula de Confucius : « Cèrqui pas a conéisser las reponsas, cèrqui a comprendre las questions ».

Alan Bernard