HOMO FABER

An percutat fa 3,3 milions d’annadas !

Aquela ròca volcanica, nomenada fonolita, volontàriament copada per obténer un talh deten a l'ora d'ara lo recòrd de l’esplech lo mai ancianament fargat.

Siti de Lomekwi 3, Oest Turkana, Kenya, 3,3 Ma.

Pèira talhada trobada sul siti de Lomekwi 3, Oest Turkana, Kenya, datada de 3,3 milions d’annadas
Col. Musèus nacionals de Kenya, Nairobi
Fòto : Vincenç Lesbros - FERRASSIE TV

Per situar le contèxte, cal imaginar en Africa fa quatre milions d’annadas, nòstres rèires primats que vivián demest nombrosas autras espècias animalas, impressionantas per lor talha : proboscidis, rhinoceròs, ipopotams, girafas, equids, bovids, suids, carnivòrs e d'unes reptils, cocodrils e tortugas. Aquò's al mitan d'aquels plan gròs vertebrats que d'unes primats van començar de talhar de las ròcas duras.

Fossils originals e motlatges d'unes gròs vertebrats amb qui nòstres rèires primats coabitavan en Africa, fa entre 4 milions e 1 milion d’annadas.
Col. Musèus nacionals de Kenya, Nairobi.
Fòto : Vincenç Lesbros - FERRASSIE TV.

De traças de dents d'aquel cocodril gigant, que podiá mesurar juscas a 10 mètres de long, son estadas senhaladas sus d'òsses d’Homo habilis datats de 1,9 Ma e retrobats sul siti d’Olduvai en Tanzania.

Dent de Rimasuchus lloydi, espècia escantida de cocodril gigant.
Siti de Lomekwi, Oest Turkana, Kenya.
Col. Musèus nacionals de Kenya, Nairobi
Fòto : Vincenç Lesbros - FERRASSIE TV

La concepcion dels primièrs esplechs podriá èsser percebuda coma lo començament d’una dominacion progressiva de la natura, d’una apropriacion de la planeta, alara que se tractava a la debuta sonque de viure melhor dins una biodiversitat prospèra.

« Estug d'esplechs » preïstorics que conten nuclèus, tròç, esplechs de martelatge e enclutges.
Siti de Lomekwi 3, Oest Turkana, Kenya, 3,3 Ma.
Col. Musèus nacionals de Kenya, Nairobi.
Fòto : Vincenç Lesbros - FERRASSIE TV

Los primièrs esplechs talhats fa 3,3 milions d’annadas

Los primièrs talhaires, los primièrs artesans, an fargat a partir de ròcas volcanicas, fonolita e basalt, de tròçs talhants en fracturant aquel tipe de blòts.

Aquò èra fa 3,3 milions d’annadas sus la riba oest del Lac Turkana, en Africa, al Kenya.

L’ancian recòrd d’ancianetat èra juscas alara detengut per de còdols acapçats, datats de 2,6 milions d’annadas, trobats a Kada Gona en Etiopia en 1976 per la mèma còla alara bailejada per Elena Roche.

Contunhant sas recèrcas, aquela mission francesa ara bailejada pel discípol d’Elena Roche, Sonia Harmand, a capitat de far recular l’edat de las pèiras talhadas de 700 000 ans. Gràcias a aquelas novèlas descobèrtas fachas en 2011 e 2012, dins l'encastre del West Turkana Archaeological Project.

Pèire-Joan Texier, litician de naut reng, l’un dels comissaris scientifics de l’exposicion HOMO FABER, amb son agach blau clar e son sorire frairenal, nos permet gràcias a la clardat de sas explicacions de mesurar l’importància d'aquels objèctes : tròç, nuclèus, esplechs de martelatge e enclutges.

Pèire-Joan TEXIER, Director de recèrca egrègi del CNRS - UMR 7269, Laboratòri mediterranèu de Preïstòria, Euròpa-Africa, LAMPEA, CNRS, Ais-Marselha Universitat.

L'autor dels mai vièlhs esplechs coneguts

La sciença avança, son vocabulari progrèssa e ven mai ric. Coma sus las ribas del Lac Turkana, al Kenya, a la pontannada que correspond als mai vièlhs esplechs coneguts a l'ora d'ara (3,3 Milions d’annadas), an retrobat actualament los rèstas d’un Kenyanthropus platyops e los de mai d'un Australopitècs afarensis, son potencialament los talhaires d'aquelas ròcas volcanicas, aquels mèmes que an saubut ne'n traire de tròç talhants.

À aquel titre, fan d'ara enavant partida dels « Ominins », tèrme recent que regropa lo Kenyanthropus platyops, los Australopitècs e los representants del genre Homo.

Demòra de saber se cal crear un genre per un sol Kenyanthrope descobèrt, o li far rejúnher la familha dels Australopitècs que balharà pus tard en Etiopia la preclara Lucy (3,18 Ma).

Aquí tanben, los esclairatges de Pèira-Joan Texier son preciós.

Clòsca Kenyanthropus platyops descobèrt a l’Oest del Lac Turkana al Kenya e datat entre 3,5 e 3,2 milions d’annadas.
Unic representant del genre Kenyanthrope, podriá se tractar d’un Australopitèc afarensis.

La produccion en seria fa 2,3 milions d'annadas

Un milion d’annadas mai tard, los gèstes de percussion se precisan. La reconstitucion per remontatge dels petits blòts originals revèlan qu'aquels darrièrs son estats sonhosament causits. Aquels nuclèus son estats talhats per percussion dirècta, en destacant de serias successivas de dos a cinc tròç, de tal biais a totjorn aparar la geometria d’origina. Escotam sus aquel subjècte precís Pèire-Joan Texier.

Rèstas de talha gràcias als quals los cercaires an pogut procedir a de remontatges complets. Siti de Lokalalei 2C, Oest Turkana, Kenya, 2,3 Ma.

Fa a pus prèp 1,8 milions d’annadas, los talhaires del siti de Kokiselei 5 a l’Oest del Lac Turkana, al Kenya, causisson de ròcas duras adaptadas a la talha, sens pas mai se trachar desenant de lor morfologia iniciala. Sabon dobrir novèls plans de tustada per reorientar e optimizar lo debitatge. Fa a pus prèp 1,7 millions d’années, van èsser faiçonats sul siti de Kokiselei 4 dels pics, dels unifàcias e dels bifàcias a partir de grands còdols plats o de lausas de fonolita aprimadas per fendatge. Aquel biais de faiçonatge que es una escalpradura de la fòrma constituirà una innovacion de talha.

Pics, unifàcias e primièrs bifàcias faiçonats al percutor de pèira.
Siti de Kokiselei 4, Oest Turkana, Kenya, 1,7 Ma.
Col. Musèus nacionals de Kenya, Nairobi.
Fòto : Vincenç Lesbros - FERRASSIE TV

Situat dins lo Sud del Caucàs, lo siti de Dmanissi en Georgia a liurat nombrós vestigis umans que correspondon a l'ora d'ara a las mai ancianas traças dels representants del genre Homo fòra del continent african. Aquò's perqué l’exposicion HOMO FABER completa las collections vengudas d’Africa per las de Dmanissi, que venon del Museom nacional de Georgia, Tbilissi.

Sophie Cattoire
Revirada en occitan : Joan-Claudi Dugros majoral del Felibrige e corrector al Collègi d’Occitania de Tolosa

Clòsca e mandibula d’Homo erectus georgicus Dmanissi, Georgia, 1,8 Ma.
Col. Museum nacional de Georgia.
Aquela clòsca que constituís à l'ora d'ara lo mai ancian vestigi del genre Homo en Eurasia, plaça lo Caucàs coma una de las primièras destinacions de nòstres rèires, al temps de la sortida del breç african.
Fòto : Sofia Cattoire - FERRASSIE TV

HOMO FABER

2 MILIONS D’ANNADAS DE L’ISTÒRIA DE LA PÈIRA TALHADA
De l’Africa a las pòrtas de Euròpa

De veire al Musèu nacional de Preïstòria de Las Aisiás juscas al 29 de novembre 2021.

Directritz del Musèu nacional de Preïstòria
Natalia Fourment

Comissari general de l’exposicion
Joan-Jacme Cleyet-Merle
Comissaris scientifics
Joan-Felip Brugal
Ana Mgeladze
Pèire-Joan Texier

Visita descobèrta HOMO FABER